Πέμπτη 4 Οκτωβρίου 2012

Προμηθέας [Ρίντλεϊ Σκοτ, 2012]

Ο Ρίντλεϊ Σκοτ είναι ένας από τους πιο ενδιαφέροντες και πολύπλευρους Αμερικανούς σκηνοθέτες. Είτε ασχολείται με την Ιστορία και τους θρύλους (Θρύλος, 1492: Η κατάκτηση του Παραδείσου, Μονομάχος, Το Βασίλειο των Ουρανών, Ρομπέν των Δασών), είτε με αστυνομικές ιστορίες (Κάποιος να με προσέχει, Καυτή βροχή, American Gangster), κοινωνικά θέματα (Θέλμα και Λουίζ, Λευκή καταιγίδα, Επαγγελματίες απατεώνες, Μια καλή χρονιά), τον τρόμο (Hannibal) και την επιστημονική φαντασία (Alien, Blade Runner), καταφέρνει να προσδώσει βάθος στις ταινίες του και να δημιουργήσει επιβλητική ατμόσφαιρα. Έχοντας ξεκινήσει ως σκηνοθέτης διαφημίσεων, γύρισε την πρώτη του ταινία (Οι μονομάχοι) σε ηλικία 40 χρονών - μάλλον αργά για τα δεδομένα του Χόλιγουντ. Κι όμως κατάφερε να γίνει ένας από τους σκηνοθέτες με τη μεγαλύτερη επίδραση στην εποχή του.


Ο Προμηθέας (Prometheus) είναι κατά κάποιο τρόπο το prequel [= η πρωθύστερη συνέχεια, δηλαδή η συνέχεια που ως ιστορία και πλοκή πάει θεματικά και χρονικά πριν από μια προηγούμενη ταινία] του Alien. Εκεί είχαμε το Κακό να ταξιδεύει προς τη Γη. Εδώ γυρνάμε πίσω στην προέλευσή του. Οι πρώτες εικόνες δείχνουν ένα διαστημόπλοιο που αφήνει έναν σχεδόν ανθρωπόμορφο εξωγήινο πάνω στη Γη. Ο πιθανότατα εξόριστος αυτός "Προμηθέας" ανοίγει ένα δοχείο που περιέχει μια ουσία (ένα είδος κώνειου;) την οποία καταπίνει. Το σώμα του διαλύεται και πέφτει στα νερά ενός καταρράκτη για να αναδομηθεί το DNA του δημιουργώντας μια καινούργια μορφή ζωής - προφανώς τον άνθρωπο.


Οι αρχαιολόγοι Ελίζαμπεθ Σο (Νούμι Ραπάς) και Τσάρλι Χάλογουεϊ (Λόγκαν Μάρσαλ-Γκριν) ανακαλύπτουν σε ένα σπήλαιο στη Σκωτία κάποια τοιχογραφία, η οποία δείχνει πέρα από κάθε αμφιβολία έναν συγκεκριμένο αστερισμό. Οι δύο επιστήμονες, αφού το συνδυάζουν με άλλα παρόμοια ευρήματα, θεωρούν ότι αυτό πιθανόν εξηγεί την ανθρώπινη προέλευση και αποτελεί ένα είδος πρόσκλησης. Συμμετέχουν σε μια διαστημική αποστολή με προορισμό έναν πλανήτη του αστερισμού, η οποία χρηματοδοτείται από τον πρόεδρο της εταιρίας Γουέιλαντ (Γκάι Πιρς), έναν βαθύπλουτο σε προχωρημένα γεράματα και με ασαφή κίνητρα. Ο Προμηθέας (έτσι ονομάζεται το διαστημόπλοιο) θα προσπαθήσει να έρθει σε επαφή με τους "μηχανικούς" που "κατασκεύασαν" την ανθρώπινη ζωή. Θα μπορέσουν οι "μηχανικοί" αυτοί να απαντήσουν στα μεταφυσικά ερωτήματα της ανθρωπότητας; Είναι πράγματι αυτοί οι "θεοί" που δημιούργησαν το ανθρώπινο είδος; Και ποιος δημιούργησε αυτούς;


Παρά το βαρύ σημασιολογικό φορτίο, ο Προμηθέας καταφέρνει να επιπλεύσει και σε κρατάει σε αγωνία ακόμη και χωρίς (ή ακριβώς γι' αυτό;) καταιγιστική δράση, η οποία ξεκινάει προς το τέλος της ταινίας. Ο Σκοτ σίγουρα γνωρίζει να συντηρεί το σασπένς, όπως κατ' επανάληψη έχει αποδείξει. Ίσως ο Προμηθέας του να υπολείπεται της επικής ατμόσφαιρας και του μνημειώδους ρυθμού του Alien, αλλά κερδίζει σε βάθος και πολυσημία. Κάποιοι χαρακτήρες - π.χ. ο Χάλογουεϊ - δεν δικαιολογούν την ύπαρξή τους. Ωστόσο, οι ηθοποιίες του Μάικλ Φασμπέντερ (ως του ανδροειδούς Ντέιβιντ, που μαθαίνει σανσκριτικά για να επικοινωνήσει με τους "μηχανικούς" και βελτιώνει το γλωσσικό του ύφος μιμούμενος τον Πίτερ Ο'Τουλ στον Λόρενς της Αραβίας) και της πειστικότατα "κρυοπαγικής" (συνήθως εκρηκτικής) Σαρλίζ Θέρον, στον ρόλο της υπεύθυνης της αποστολής Μέρεντιθ Βίκερς, σε αποζημιώνουν. Επιπλέον, οι σεναριακές στροφές - ιδίως όταν λίγο μετά τη μέση οι πεποιθήσεις των δύο επιστημόνων τίθενται εν αμφιβόλω - κρατούν αμείωτο το ενδιαφέρον μέχρι το τέλος.

Βέβαια, ο Προμηθέας αφήνει πολλά ερωτήματα αναπάντητα - πιθανότατα οι παραγωγοί ετοιμάζονται για συνέχειες. Ασφαλώς, δεν θα περίμενε κανείς από μια ταινία να δώσει οριστικές λύσεις σε τέτοια φιλοσοφικά ζητήματα. Στον βαθμό που το επιχειρεί όμως - μολονότι υπάρχουν κάποια σεναριακά κενά - ο Ρίντλεϊ Σκοτ καταφέρνει να προβληματίσει. Θεωρεί ότι πιθανότατα ένας συνδυασμός επιστημονικότητας και πίστης (αυτό ακριβώς που εκφράζει η Σο) και με τη βοήθεια της τεχνολογίας (Ντέιβιντ) μπορεί να ανοίξει έναν δρόμο στη σωστή κατεύθυνση. Μια ταινία που μπορεί να ψυχαγωγεί και ταυτόχρονα να θέτει ερωτήματα (ακόμη κι αν διαφωνούμε με τις απαντήσεις της) είναι κάτι που δεν μας δίνει συχνά το Χόλιγουντ.

[Δείτε τρέιλερ του Προμηθέα με ελληνικούς υπότιτλους από το YouTube]


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου